Seminaria

English version      

Ewa Okoń-Horodyńska
Uniwersytet Jagielloński

Innowacyjność - Rozwój - Konkurencyjność

Dla przyspieszenia rozwoju Polski konieczna jest głęboka przebudowa strukturalna gospodarki i zwiększenie udziału sektora zaawansowanych technologii w tworzeniu PKB. Nie da się tego osiągnąć bez zmiany podejścia społeczeństwa, w tym w szczególności elit politycznych do znaczenia badań naukowych dla rozwoju gospodarczego. Nie da się tego również uzyskać bez zmiany stosunku środowisk naukowych do podejmowania bezpośrednich działań na rzecz wzrostu gospodarczego, jeśli wydatki na naukę i badania mają przyczyniać się do wzrostu gospodarczego mierzonego dynamiką PKB. Nie jest uzasadnione twierdzenie, że biednego kraju nie stać na wzrost wydatków na B+R, wręcz przeciwnie jest to szansa na poprawę jego pozycji konkurencyjnej. W dobrze pojętym interesie państwa powinno więc być antycypowanie rozwoju nauki i wdrażania jej efektów. Stosownie do tej tezy, nieodzowne jest budowanie społeczeństwa twórczego (kreatywnego) i przedsiębiorczego. Jest to warunek wykształcania się odkreślonych jego funkcji, właściwych społeczeństwu informacyjnemu będącego filarem gospodarki opartej na wiedzy.

Polska zadeklarowała swoje wpisanie się w ambitne cele strategii lizbońskiej. Szczyt Europejski w marcu 2000 w Lizbonie, a później w marcu 2002 w Barcelonie, określił długookresowy cel zbudowania w Europie najbardziej dynamicznej i konkurencyjnej na świecie gospodarki opartej na wiedzy. Głównym motorem realizacji tego celu mają być badania, rozwój i innowacje. Dlatego zakłada się, że w UE do roku 2010 poziom wydatków na badania naukowe powinien osiągnąć poziom 3.0% PKB, choć dzisiaj poziom ten nie przekracza 2%. W opinii uczestników Szczytu wzrost nakładów na B+R do poziomu 3% PKB jest warunkiem niezbędnym do realizacji celu lizbońskiego.

Na tym tle wprowadzenie do dokumentu rządowego pn. Narodowy Plan Rozwoju na lata 2004-2006 zapisu o dążeniu przez rząd do osiągnięcia w 2006 roku 1,5% wydatków na B+R w PKB pozwoliło na rozpoczęcie zdecydowanych działań transformujących i integrujących potencjał B+R, tak w środowisku naukowym, jak i w resortach odpowiedzialnych za rozwój nauki i wzrost poziomu innowacyjności, zmierzających do ścisłego i efektywnego powiązania nauki z gospodarką. A jaka okazała się rzeczywistość?

Do dyskusji podczas seminarium proponuję cztery priorytety, które powinny znaleźć się w szeroko rozumianej strategii rozwojowej państwa, ponieważ umożliwiałyby budowę gospodarki opartej na wiedzy w Polsce:

  • Rozwój Potencjału Naukowo-Badawczego
  • Budowa Polskiej Przestrzeni Badawczej
  • Opracowanie i Realizacja Narodowej Strategii Innowacji
  • Wspieranie Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego